ไข่มุกเป็นเครื่องประดับอัญมณีที่งดงามและเป็นอมตะซึ่งได้รับความนิยมทั่วโลก ความงามและมูลค่าของไข่มุกขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่างโดยวิธีการวัดคุณภาพของไข่มุกว่ามีขนาดสวยงามขนาดไหนนั้นสามารถวัดได้จากตัวแปร 5 อย่างดังนี้

1.ความมันวาวของตัวไข่มุก

ความมันวาว คือ เป็นปริมาณของแสงที่สะท้อนออกมาจากตัวไข่มุกทั้งบนสีผิวของมุกและการสะท้อนออกมาเหมือนกับกระจกเงาสะท้อนภายใน ยิ่งไข่มุกมีความมันวาวที่มากก็จะสื่อให้เห็นถึง คุณภาพของตัวไข่มุกที่มีกว่าไข่มุก อื่น และมีราคาที่แพงขึ้น 

ที่มา: http://geohounds.com/articles/a-photographic-tour-of-pearl-terms-and-evaluation/

ความมันวาวของไข่มุก (Luster) ที่ดีจะมีเนื้อมันวาวสดใส เปล่งประกายจากเนื้อใน   เปล่งประกายจากเนื้อในไร้ความหมองคล้ำ ซึ่งเป็นผลมาจากการหักเหและสะท้อนของแสงที่ส่องมาตกกระทบเปลือก 
มุกชั้นนอกสุด ถ้ามุกมีความมันวาวมาก แสดงว่าเป็นมุกเนื้อหนาและมาจากหอยมุกที่แข็งแรงซึ่งจะมีราคาแพงในตามท้องตลาด

2.ความสมบูรณ์ของพื้นผิวมุก

            คือ รอยตำหนิบนพื้นผิวของไข่มุก รอยตำหนิและเครื่องหมายเล็กๆที่พบเห็นตามไข่มุก  เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติของไข่มุกและเป็นหลักฐานต้นกำเนิดที่แท้จริงของไข่มุก ซึ่งไข่มุกที่มีรอยตำหนิน้อยก็จะทำให้ราคาของมุกนั้นสูงขึ้นตามขั้นไป

 +

3.รูปร่าง

ในปัจจุบัน ไข่มุกโดยส่วนมากจะถูกเลี้ยงให้มีลักษณะเป็นรูปทรงกลมเนื่องจากเป็นทรงที่ได้รับความนิยมมากที่สุด โดยนอกจากรูปร่างที่เป็นทรงกลมแล้วไข่มุกก็มีรูปร่างอื่นๆที่เป็นที่นิยมในตลาด อาทิเช่น ไข่มทุกทรงหยดน้ำ, บาร็อค, เกชิ ขึ้นอยู่กับความชอบและสไตล์ของผู้ใส่

4.สี

สีของไข่มุกนั้น จะแตกต่างกันไปตามสีของหอยที่ผลิตได้  สีของมุกนั้นมีตั้งแต่สีครีมสีชมพูและสีเทาเป็นสีดำสีเขียวและสีฟ้า ซึ่งสีดอกกุหลาบสีขาวและสีชมพูเป็นสีของมุกประเภท  Akoya  ที่เป็นที่นิยมที่สุด  ส่วนสีนกยูงสีเขียวและสีทองเป็นสีที่หายากที่สุดในมุกประเภท South Sea  สีต่างๆของมุกที่ออกมานั้น ราคาขอตัวมุกและสีก็จะขึ้นอยู่กับความชื่นชอบของผู้ที่สวมใส่และรสนิยมที่แตกต่างตามยุดสมัย

5.ขนาด

ขนาดของมุกนั้นไม่ส่งผลต่อคุณภาพของไข่มุกที่เพาะเลี้ยง แต่ก็ส่งผลต่อราคาในการซื้อขาย ไข่มุกเลี้ยงที่มีขนาดใหญ่หรือไข่มุกตามธรรมชาตินั้น ถือเป็นเรื่องยากที่จะทำการเพาะหรือ เก็บเกี่ยวมาได้ เพราะการเพาะไข่มุกเพื่อให้ได้เม็ดที่ใหญ่นั้นขึ้นอยู่กลับการฝังไข่มุกเทียมที่มีขนาดใหญ่ เขาไปในตัวหอยมุก  ขนาดของไขมุกจะวัดจาก เส้นผ่านศูนย์กลางและจะเพิ่มขั้นที่ละมิลลิเมตร  ตัวอย่างไข่มุก Akoya แบบคลาสสิคมีตั้งแต่ 3 มม. ถึง 10 มม. ไข่มุก South Sea เริ่มต้นที่ 8 มม. และสามารถเจริญเติบโตได้เติบโตได้ถึง 18 มม.  ซึ่งไข่มุกที่มีขนาดใหญ่ก็จะมีราคาที่สูงตามขนาดของมุก